หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่องสืบสานนาฏศิลป์ไทย

                    การสืบสานนาฏศิลป์ไทย

                   จุดประสงค์การเรียนรู้   

                    1. วิเคราะห์ท่าทางและการเคลื่อนไหวของผู้คนในชีวิตประจำวัน และนำมาประยุกต์ใช้ในการแสดง

                    2. เปรียบเทียบการนำเสนอการแสดงไปใช้ในโอกาสต่างๆได้

                    3. นำเสนอแนวคิดในการอนุรักษ์นาฏศิลป์ได้

      คุณค่าและประโยชน์ ของนาฏศิลป์ไทย

           คุณค่าของนาฏศิลป์ไทย

            นาฏศิลป์ไทยมีคุณค่ามาก เป็นที่รวมของศิลปะหลายแขนง ปลูกฝังจริยธรรมและเป็นเอกลักษณ์ของชาติ

       ลักษณะงานวิจิตรศิลป์ที่ปรากฏอยู่ในงานนาฏศิลป์ ดังนี้

                 1. ประติมากรรม คือ ศิลปะในการปั้น แกะสลัก รูปหล่อต่างๆ ในงานนาฏศิลป์ในรูปแบบของการสร้างอุปกรณ์ในการแสดง ฉาก อุปกรณ์ประกอบฉาก

                 2. วรรณกรรม คือ บทประพันธ์ ทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง เป็นบทละคร บทเพลง

                 3. สถาปัตยกรรม คือ ศิลปะในการออกแบบ สร้างฉาก สร้างบ้านเรือนที่อยู่ในฉากปราสาทราชวัง อาคารสถานที่ต่างๆ

                 4. จิตรกรรม คือ การเขียนภาพ ในการแสดงนาฏศิลป์ต้องมีฉาก การแต่งหน้าเครื่องแต่งกาย เป็นองค์ประกอบสำคัญ

                 5. ดุริยางคศิลป์ คือ ศิลปะทางด้านดนตรี ขับร้อง เป็นหัวใจสำคัญสำหรับนาฏศิลป์ไทย

การแสดงโขนชั้นสูงของไทย ที่รวมศิลปะหลายแขนงไว้ด้วยกัน จึงมีความวิจิตรตระการตา
ที่มาของภาพ https://kwenloveyou.wordpress.com/

ประโยชน์ของนาฏศิลป์

1. สถาบันพระมหากษัตริย์มีพระราชพิธีต่างๆ ตามพระราชประเพณี มีนาฏศิลป์ โขน ละคร ไว้ร่วมแสดงประกอบพระราชพิธี

2. ผูกพันกับวิถีชีวิตคนไทย เช่น ฉลองวันเกิด งานบวช งานแต่งงาน เพื่อความเป็นสิริมงคล หรือพิธีกรรม การบูชาบวงสรวง

3. เป็นวิชาทักษะที่ต้องอาศัยความอดทน ฝึกฝนเป็นระยะเวลาที่ยาวนาน

      สุนทรียภาพของการแสดงนาฏศิลป์ไทย

**** สุนทรียศาสตร์ เป็นศาสตร์สาขาปรัชญาที่ว่าด้วยความงาม และสิ่งดีงามทั้งในงานศิลปะและในธรรมชาติ  

สุนทรียภาพในการแสดงนาฏศิลป์ไทย มีดังต่อไปนี้

     1. สุนทรียะทางวรรณกรรม

    · งานสร้างสรรค์ ที่ผ่านสื่อทางภาษา หรือสื่ออื่นๆ ที่ประพันธ์  ให้คุณค่าทางอารมณ์

     · การใช้ถ้อยคำ สำนวนที่ไพเราะ

     · ผู้แสดงมีลีลา บทบาทในการแสดงประทับใจ

2. สุนทรียะทางดนตรีและขับร้อง

    ·  รักษาลีลาและจังหวะตรงตามสถานการณ์

     ·  ใส่อารมณ์  ความรู้สึกในการบรรเลงตามบทบาท

     ·  มีเสียงไพเราะ อักขระชัดเจน    ใส่อารมณ์ตามบทประพันธ์

3. สุนทรียะจากลีลาท่ารำ

     ·  การประดิษฐ์ท่ารำที่มีลีลาสร้างสรรค์ ถูกต้องตามแบบแผน ตีบทได้ตรงตามความหมายของบทร้อง

       · ความงดงามจากผู้แสดง รูปร่าง ท่วงท่าลีลาในการรำ 

การแสดงประยุกต์ของนักเรียนโรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

        ลักษณะและกระบวนการสืบทอดนาฏศิลป์ไทย

    การสืบทอดนาฏศิลป์สมัยโบราณ

·  ถ่ายทอดจากครูแบบตัวต่อตัว โดยวิธีการจำ

·  ไม่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร

·  ครูนาฏศิลป์ สอนศิษย์โดยวิธีการปฏิบัติ

กระบวนการสืบทอดนาฏศิลป์ในสมัยปัจจุบัน

·  วิชานาฏศิลป์เปิดสอนอยู่ในสถาบันการศึกษาเกือบทุกระดับ

·  มีกระบวนการเรียนการสอนที่เป็นแบบแผน

·  ใช้ระบบการเรียนการสอนที่มีผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง

การแสดงรำไทยในรายวิชานาฏศิลป์ ม.4 โรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

       การจัดกิจกรรมเพื่อสืบทอดวัฒนธรรมทางด้านนาฏศิลป์ไทย

                             1. พิธีไหว้ครู ครอบครู และรับมอบ 

              เพื่อให้ศิษย์ใหม่ได้รู้จักพระนามครูที่เป็นมหาเทพ พระฤาษี มนุษย์ ยักษ์ ทั้งที่มีชีวิตอยู่ และไม่มีชีวิตอยู่เพื่อมอบตัวเป็นศิษย์ เพื่อความเป็นศิริมงคล ป้องกันเสนียดจัญไร แสดงถึงความกตัญญูกตเวที

ขั้นตอนในการประกอบพิธีไหว้ครู ครอบครู และรับมอบในการแสดง นาฏศิลป์ โขน ละคร

·       ขั้นที่ ๑  พิธีคำนับครู กำหนดจัดพิธีวันพฤหัสบดี

·       ขั้นที่ ๒ พิธีไหว้ครู เพื่อต่อท่ารำเพลงหน้าพาทย์ชั้นสูง เพราะผู้ที่ยังมิได้ครอบครูจะรำเพลงหน้าพาทย์ไม่ได้

·       ขั้นที่ ๓ พิธีครอบ เป็นการเชิญครูอาจารย์ เทพยดา สิ่งศักดิ์สิทธิ์มาประสิทธิ์ประสาทให้แก่ศิษย์

·       ขั้นที่ ๔ พิธีรับมอบ ครูจะมอบศรศิลป์ พระขรรค์ จักร สังข์ ตรี คทา และตำราไหว้ครูให้ศิษย์

2                       2.  คติความเชื่อเกี่ยวกับนาฏศิลป์ เช่น การผิดครู หมายถึง ผู้ปฏิบัติผิดข้อห้าม จะได้รับการลงโทษ มีภัยพิบัติ

                           3. ธรรมเนียมที่ถือปฏิบัติในการออกโรงแสดง เช่น การไหว้ครูก่อนทำการแสดง เพื่อให้การแสดงสำเร็จไปด้วยดี

     การแสดงนาฏศิลป์ในโอกาสต่างๆ

       1.หลักในการเลือกชุดการแสดงให้เหมาะสม

1.1   เลือกชุดแสดงให้เหมาะสมกับโอกาสที่แสดง

1.2   เลือกชุดการแสดงตามที่ผู้จัดต้องการ

1.3   การจัดการแสดงในวันสำคัญต่างๆ ควรเลือกให้เหมาะสมกับวันสำคัญนั้นๆ

รำกีปัสราหนะของนักเรียนโรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

     2. แนวคิดในการจัดชุดการแสดงในวันสำคัญของโรงเรียน

         2.1 กำหนดการแสดงให้เหมาะสมกับวันสำคัญของโรงเรียน

          2.2 การนำเสนอรูปแบบของการแสดงในแนวอนุรักษ์

          2.3 เวลาที่ใช้ในการแสดงแต่ละชุด

          2.4 กำหนดองค์ประกอบร่วมของการแสดงให้ชัดเจน

            •       จำนวนผู้แสดง ความสามารถของผู้แสดง

            •      เลือกชุดการแสดงตามที่ผู้จัดต้องการ

            •      กำหนดแสง สี เสียง ฉาก อุปกรณ์

            •      กำหนดเพลงดนตรีที่ใช้ประกอบชุดการแสดงให้ถูกต้องตามแบบแผน

            •      ฝึกฝนการแสดงให้สม่ำเสมอ

 การรำอวยพรของนักเรียนโรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

                        แนวทางการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย

              1.  กลุ่มผู้สร้างงาน 

                 1.1 กลุ่มผู้สร้างงานนาฏศิลป์แนวอนุรักษ์  มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ สร้างผลงานที่มีคุณค่าจากภูมิปัญญาชาว       บ้าน และเข้าใจวิธีการสื่อสารถึงผู้ชม

           1.2 กลุ่มผู้สร้างงานนาฏศิลป์ในระบบการเรียนการสอน สร้างโอกาสในการเรียนรู้โดยผ่านสื่อทุกประเภท

            1.3 การสร้างค่านิยมใหม่ เพื่อดึงดูดความสนใจของผู้ชมพัฒนารูปแบบเดิมให้มีความทันสมัย

            1.4 การจัดกิจกรรมต่างๆ เพื่อเป็นการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย

การจัดการเรียนการสอนในรายวิชาดนตรี-นาฏศิลป์ ม.4 โรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

            

 

การจัดการเรียนการสอนในรายวิชาดนตรี-นาฏศิลป์ ม.4 โรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย 2

         2.  กลุ่มผู้ชม

            2.1 ให้ความรู้พื้นฐานในด้านการแสดงนาฏศิลป์ทุกประเภท

•      ประวัติความเป็นมา

•      ลักษณะการแสดง

•      ขนบนิยมในการแสดง 

•      รูปแบบลีลาท่ารำ 

•      การตีบท 

•      ความเป็นเอกลักษณ์ของการแสดง

2.2 เปิดโอกาสให้ประชาชนได้ชมการแสดงนาฏศิลป์ไทย ทุกประเภท 

<iframe src="https://wordwall.net/embed/4a278175c9f34ce882fc7ea7348dc5ea?themeId=53&templateId=49" width="500" height="380" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>